Darowizna samochodu w rodzinie
– co trzeba o niej wiedzieć?

Zamierzasz przekazać samochód w darowiźnie osobie z rodziny albo to ty go w ten sposób otrzymasz? Sprawdź, czego musisz dopilnować, na co musisz uważać i jakie korzyści dzięki temu uzyskasz. Wskazujemy, co powinno się znaleźć w umowie i o jakich ważnych terminach musisz pamiętać, aby uniknąć zapłacenia podatku.

Umowa darowizny samochodu zgodnie z prawem , co wynika z art. 890 Kodeksu cywilnego. Wprawdzie w artykule tym pojawia się informacja, że darczyńca powinien złożyć oświadczenie w formie aktu notarialnego, jednak wynika z niego również, że pomimo niezachowania tej formy umowa będzie ważna, jeśli samochód zostanie rzeczywiście przekazany obdarowanemu. Zatem wystarczy zachowanie formy pisemnej, czyli po prostu sporządzenie umowy, w której umieścisz wszystkie niezbędne dane¹.

Warto, żeby taka umowa zawierała:

• datę i miejsce podpisania;
• dokładną datę przekazania auta;
• wskazanie stron umowy, w tym numerów PESEL, danych adresowych i numerów dowodu osobistego;
• określenie stopnia pokrewieństwa;
• wskazanie przedmiotu umowy, czyli dokładny opis samochodu – należy podać markę, model, numer VIN, rok produkcji, numer silnika i jego pojemność;
• wskazanie wartości samochodu;
• oświadczenie, że samochód nie jest przedmiotem zabezpieczenia;
• oświadczenie, że nie mają wobec niego roszczeń żadne osoby trzecie oraz że stanowi własność darczyńcy;
• oświadczenie darczyńcy o przekazaniu auta i obdarowanego o jego przejęciu;
• wskazanie strony, która poniesie koszty wynikające z umowy;
• podpisy

Warto sporządzić dwa egzemplarze takiej umowy – po jednym dla każdej ze stron. Samo jej zawarcie to jednak zbyt mało, aby uniknąć podatku od darowizny.

 

Jeśli uzyskasz darowiznę od najbliższej rodziny z „0”  grupy podatkowej, to bez względu na jej wartość możesz uniknąć zapłacenia podatku. Musisz tylko pamiętać o podpisaniu umowy darowizny i zgłoszeniu jej do urzędu skarbowego na odpowiednim druku w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania samochodu.

Przez „0” grupę podatkową rozumie się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę.

Zgłoszenia dokonuje się w urzędzie skarbowym na druku SD-Z2. Do zgłoszenia nie załącza się umowy darowizny.

Brak zgłoszenia darowizny w tym terminie może oznaczać konieczność zapłaty podatku od darowizny. 

Jeśli otrzymałeś samochód w darowiźnie, to do ciebie należy obowiązek naliczenia wysokości podatku i złożenia zeznania do urzędu skarbowego. Pamiętaj, że wysokość podatku, jaki musisz zapłacić, jest uzależniona m.in. od stopnia spokrewnienia z darczyńcą. Zgodnie z prawem do poszczególnych grup zaliczani są:

• I grupa – małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięć, synowa, pasierb i teściowie.
• II grupa – to dalsza rodzina, czyli rodzeństwo rodziców, zstępni rodzeństwa, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych, zstępni i małżonkowie pasierbów.
• III grupa – pozostałe osoby.

W poniższej tabeli zamieściliśmy wysokość tego podatku w zależności od grupy podatkowej oraz wartości auta².

W przypadku każdej z grup obowiązuje kwota wolna od podatku od darowizny, która wynosi odpowiednio:

• I grupa – 9 637 zł,
• II grupa – 7 276 zł,
• III grupa – 4 902 zł.

Jeśli wartość samochodu nie przekracza tych kwot, to wtedy nie będziesz musiał zapłacić podatku od darowizny. Jesteś wtedy również zwolniony z konieczności zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Pamiętaj jednak, że limity te obowiązują dla darowizn uzyskanych od danej osoby w okresie 5 ostatnich lat poprzedzających rok, w którym została przekazana ostatnia darowizna³.

Zgłoszenia darowizny dokonuje się w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania samochodu (na druku SD-3). W tym przypadku konieczne jest załączenie umowy darowizny jako załącznik do deklaracji podatkowej SD-3. Podatek zostanie określony w decyzji naczelnika urzędu skarbowego. Podatek płacisz w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji⁴.  

Jeśli zgodnie z powyżej opisanymi zasadami byłeś zobowiązany zgłosić darowiznę do urzędu skarbowego, a nie zrobiłeś tego, to grozi ci karne opodatkowanie darowizny – 20 proc. od jej wartości ponad kwotę wolną. Niezależnie od sankcyjnej kwoty podatku, musisz się liczyć również z konsekwencjami karno skarbowymi. Możesz i tutaj spróbować uniknąć jego płacenia poprzez złożenie na piśmie tzw. „czynnego żalu”. Jeśli przedstawisz odpowiednie uzasadnienie, może decyzją naczelnika urzędu skarbowego unikniesz karnego opodatkowania⁵.

W przypadku darowizny samochodu darczyńca, który zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, zobowiązany jest by w ciągu 14 dni od przeniesienia prawa własności poinformować o tym fakcie ubezpieczyciela na piśmie. Wraz z informacją o przeniesieniu prawa własności pojazdu należy podać dane posiadacza, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu, W związku z darowizną pojazdu, prawa i obowiązki z umowy ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego przechodzą na nowego posiadacza, na którego przeniesiono prawo własności tego pojazdu. Jeśli obdarowany wypowie umowę ubezpieczycielowi, to wtedy darczyńca może otrzymać zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia. Należy również pamiętać o tym, że w przypadku przeniesienia własności pojazdu nie dochodzi do przedłużenia ochrony ubezpieczeniowej OC dotyczącej tego pojazdu na kolejne 12 miesięcy.

Przekazanie części własności samochodu jest jednym ze sposobów na skorzystanie ze zniżek na ubezpieczenie OC wypracowanych np. przez Twojego rodzica. Jeśli wspomniana część auta stanie się Twoją własnością, to wtedy masz możliwość współkorzystania zniżek wypracowanych przez rodzica. Jest to metoda często wykorzystywana szczególnie przez młodych kierowców, którzy nie mają jeszcze doświadczenia w prowadzeniu pojazdów, dlatego obciążeni są większym prawdopodobieństwem poniesienia szkód, przez co ich składki ubezpieczeniowe są wyższe. Oczywiście należy pamiętać o tym, że osoba z wypracowanymi zniżkami może je częściowo stracić, jeśli kierowca, który otrzymał prawo do części auta, doprowadzi do stłuczki czy wypadku.